Misschien voel je je vaak angstig, gespannen, of emotioneel afgesloten. Alsof je voortdurend op je hoede bent, wachtend tot er iets misgaat – maar zonder dat je kunt wijzen op een “groot” trauma in je eigen leven. Toch betekent dat niet dat er niets gebeurd is. Het kan betekenen dat je zenuwstelsel een overlevingspatroon heeft geërfd. Je ontvangt 50% van je genen van elk van je ouders. Dat betekent dat je symptomen van trauma kunt ervaren, zelfs als jij zelf geen ingrijpend trauma hebt meegemaakt.

Hoe wordt trauma doorgegeven?

Via je genen.

Wanneer een ouder of grootouder een overweldigende gebeurtenis meemaakt – zoals oorlog, misbruik of een groot verlies – past het lichaam zich aan om te overleven. Deze overlevingsreacties kunnen via de genen worden doorgegeven, doordat bepaalde genen aan- of uitgezet worden. Dit proces heet epigenetica. Met andere woorden: trauma kan een soort chemische afdruk achterlaten in het lichaam, die blijft zeggen: “Blijf alert. Het is niet veilig.”

▶️ In een bekende studie ontdekte Dr. Rachel Yehuda dat kinderen van Holocaust-overlevenden veranderde stresshormoonspiegels vertoonden – als biologische weerspiegeling van het trauma van hun ouders.
▶️ Iets vergelijkbaars werd gezien bij baby’s van moeders die zwanger waren tijdens 9/11 – ook zij vertoonden meetbare biologische stressreacties.

Via de emotionele omgeving

Het gaat niet alleen om wat er in huis werd gezegd,
maar vooral om wat er gevoeld werd.

• Was er constante spanning in de lucht?
• Had je het gevoel dat je op eieren moest lopen?
• Was er ruimte voor emoties – of werden emoties genegeerd of afgewezen?
• Zelfs als er nooit over trauma werd gesproken, heeft je lichaam mogelijk het signaal opgepikt: “Hier ben ik niet veilig.”

Via relaties en gezinsdynamiek

De manier waarop mensen in je gezin met elkaar omgingen, vormt onbewust jouw overtuigingen over relaties, veiligheid en je plek in de wereld.

• Moest jij de vredestichter of verzorger zijn?
• Werd liefde verdiend door goed gedrag of prestaties?
• Heb je geleerd om je terug te trekken, boos te worden of stil te blijven om de vrede te bewaren?

Deze relatiedynamieken kunnen diepe sporen nalaten – zonder dat er ooit iets expliciet werd uitgelegd. Je zenuwstelsel wordt niet alleen gevormd door wat jij hebt meegemaakt, maar ook door wat je hebt meegekregen – van je familie, je cultuur, je omgeving.

Lichaamsgerichte traumatherapie, werken met delen en familie opstellingen/individuele opstellingen brengen meer bewustzijn én herstel. Eén enkele familieopstelling kan dit alles niet oplossen, het is geen wondermiddel. Wel is het een mooie manier om op een diepere, “onzichtbare” laag te werken waar je met je hoofd niet bij kan.

Net zoals trauma kan worden doorgegeven, kan ook heling worden doorgegeven.

Door bewust te worden van wat je hebt geërfd, ontstaat er ruimte om te kiezen wat je wél wilt doorgeven aan je toekomstige generaties.

Met dank aan Frank Anderson die dit onderwerp zo pakkend kan beschrijven, Instagram 30-05-2025